Home   ›   ADHD

ADHD

Betrouwbare kennis over ADHD, speciaal geschreven voor jongeren. Wat is ADHD? Wat betekent dit voor jou?

Misschien herken je het wel. In de klas vind je het moeilijk om langere tijd je aandacht erbij te houden. Daardoor mis je uitleg en doe je thuis langer over je huiswerk. Of je voelt je erg onrustig, kan niet lang stilzitten en wilt steeds iets anders doen. Misschien vergeet je vaak belangrijke dingen. Je hebt hier veel last van: in de klas, thuis en in sociale situaties. Misschien maakt dit je verdrietig of onzeker als anderen daarover mopperen. Misschien heeft een hulpverlener je verteld dat jouw klachten bij ADHD passen.

De teksten zijn opgesteld in samenwerking met experts en ervaringsdeskundigen. Het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie houdt deze informatie up-to-date.

Wat is ADHD?

Niet iedereen ervaart dezelfde klachten:
  • Moeite met concentreren. Je vindt het moeilijk om lang aandacht ergens voor te hebben of je vergeet vaak dingen.
  • Het is lastig om taken te plannen. Daardoor krijg je dingen niet af of kom je te laat.
  • Je voelt je erg onrustig (hyperactief). Anderen merken dat je je druk gedraagt. Je kan misschien niet goed stilzitten.
  • Impulsief. Je doet vaak dingen zonder er vooraf over na te denken. Daar heb je later misschien spijt van.
  • Andere klachten. Moeilijk in slaap kunnen vallen, bang zijn of snel boos worden.

Sommige kinderen of jongeren die dit ervaren krijgen van een zorgverlener te horen dat deze klachten passen bij ADHD. Dit geldt niet voor iedereen met (sommige van) deze klachten.

ADHD is de afkorting voor de Engelse term Attention Deficit Hyperactivity Disorder. ADHD beschrijft klachten waar je veel last van kan hebben.  
Je zou drie vormen van ADHD kunnen beschrijven:
  • Je vindt het voorál lastig om je aandacht ergens bij te houden. Je bent snel afgeleid, dromerig en vergeetachtig. Het is dan lastig om taken die je moet doen te plannen. Daardoor krijg je dingen niet af of kom je te laat. Mensen denken soms dat je geen zin hebt of niet je best doet, of dat je lui en vergeetachtig bent, terwijl dat niet zo is. Dit noemen sommige mensen ook wel ADD. Dit is de afkorting voor de Engelse term Attention Deficit Disorder.
  • Je voelt je vaak onrustig. Anderen zeggen misschien dat je druk bent (hyperactief). Je doet vaak dingen waar je later spijt van hebt. Je doet dit zonder erover na te denken (impulsief).
  • Gecombineerde klachten: Je vindt het moeilijk om je aandacht ergens bij te houden en voelt je vaak erg onrustig (hyperactief) en doet dingen zonder er over na te denken (impulsief).

Iedereen is weleens druk of heeft moeite met goed opletten, maar bij AD(H)D  heb je hier vaak last van. Jouw klachten geven je meer belemmeringen op meerdere plekken, zoals thuis, op school en in sociale situaties. Ook kun je misschien niet alle sociale activiteiten meedoen.

Hoe en wanneer je klachten ervaart verschilt per persoon. Iedereen is uniek. Misschien heb je soms het gevoel dat iets niet loopt zoals je het graag had gezien, omdat je je bijvoorbeeld niet goed kon concentreren. Maar verlopen andere situaties juist weer heel soepel.

Tip van een ervaringsdeskundige jongere: Kijk samen met de mensen om je heen wat voor jou in verschillende situaties goed werkt. Blik bijvoorbeeld terug op momenten waar je met een positief gevoel op terugkijkt.

Wat betekent dit voor jou?

Dit heeft misschien impact op je gevoelens, humeur of gedrag:
  • Je zit niet lekker in je vel
  • Je voelt je (soms) onzeker
  • Je vind je sommige situaties extra spannend of uitdagend
  • Je zelfvertrouwen (in sommige situaties)
  • Je wordt misschien vaak aangesproken op je gedrag en je krijgt het gevoel dat je dit gedrag niet mag laten zien.
Dit kan thuis, op school of tijdens sociale situaties zijn.

 

Hoe ontstaat ADHD?

ADHD is voor een groot deel erfelijk. Dat betekent dat als één van je ouders of broers of zussen dit soort klachten hebben, er een kans is dat jij ze ook kan krijgen. Maar je omgeving bepaalt ook of dat wel of niet gebeurt, en hoe je je ontwikkelt. Allerlei dingen kunnen hier invloed op hebben. Bijvoorbeeld stoffen die je als baby in de buik van je moeder binnenkreeg, stress in je gezin of een thuissituatie zonder orde of regels. Al dit soort ‘ingrediënten’ van jouw leefomgeving beïnvloeden de kans dat je last krijgt van klachten die kunnen horen bij ADHD.

Hoe vaak komt het voor?

Meestal is al voordat je 12 jaar bent duidelijk of je ADHD hebt. Zo’n 5 op de 100 kinderen en jongeren in Nederland krijgen van een zorgverlener te horen dat hun klachten passen bij ADHD, dat is ongeveer 1 of 2 kinderen per schoolklas. Meer jongens dan meisjes krijgen de diagnose ADHD, maar bij meisjes wordt de klachten minder snel ontdekt. Klachten die passen bij ADD, zoals moeilijk kunnen concentreren, komen juist weer vaker voor bij meisjes.

Hoe weet je dat je klachten hebt die passen bij ADHD?

Het kan zijn dat je zelf merkt dat je ergens mee zit of dat je problemen hebt. Het kan ook zijn dat je ouders of leraren op school dat merken. Vaak zal je dan eerst naar een huisarts of naar het wijkteam in jouw buurt gaan. Als zij denken dat je klachten kunnen wijzen op ADHD, word je doorgestuurd naar een psycholoog en/of een psychiater. Door gesprekken en soms door testjes of vragenlijsten, kunnen zij samen met jou onderzoeken waar je problemen vandaan komen en hoe je daarmee geholpen kan worden. Misschien komen je problemen niet alleen door ADHD, maar ook door andere dingen. Je bent bijvoorbeeld ook snel boos of bang. De psycholoog of psychiater maakt met jou en je ouders een plan om je te helpen. Soms worden ook andere problemen behandeld.

Hoe gaat het verder?

Je kan goed leren omgaan met de klachten die passen bij ADHD. Ontdek samen met je omgeving wat voor jou werkt, bij jou past en goed voelt. Blik bijvoorbeeld samen terug op momenten waar je met een positief gevoel op terugkijkt, wat werkte voor jou?

Sommige mensen hebben er als ze volwassen zijn niet meer zoveel last van. Dat geldt voor bijna de helft van iedereen met dit soort klachten.

Terug naar boven

Als beter bekend is wat je problemen zijn, kan jij samen met je ouders goede hulp en oplossingen gaan zoeken om je beter te gaan voelen. Er zijn verschillende soorten hulp.

Ook leer je welke kwaliteiten je goed kunt inzetten.

Psycholoog

Een psycholoog kan samen met jou een plan maken. Je komt regelmatig praten over hoe het met je gaat en bedenkt samen oplossingen voor problemen waar je mee zit.

Informatie over ADHD

Je leert wat je klachten precies zijn en hoe ze zijn ontstaan. Zo kan je er beter mee omgaan en krijg je meer zelfvertrouwen. Ook praat je over de voor- en nadelen van de behandeling en over wat er gebeurt als je je gedrag verandert.

Gedragstherapie

Je kan ook door middel van gedragstherapie leren omgaan met klachten die passen bij ADHD. Dat betekent dat je leert wat je het beste kan doen in verschillende situaties. Je leert dan om beter na te denken over wat je doet en hoe je omgaat met anderen. Het is niet zo dat je je minder onrustig voelt of beter kan concentreren door de gedragstherapie, maar je leert er beter mee omgaan. Zo'n therapie kan in een groep plaatsvinden of voor jou alleen.

Zelf plannen

Zelf Plannen is voor jongeren met ADHD-klachten die op de middelbare school zitten. Door middel van cognitieve gedragstherapie en gesprekken leer je je school- en huiswerk beter te plannen. Hierdoor verminderen je problemen en krijg je meer positieve ervaringen.

Medicijnen

Het kan zijn dat je samen met je ouders en een arts of psychiater gaat bespreken of je naast de behandeling medicijnen nodig hebt. Die kunnen ervoor zorgen dat je je minder druk gedraagt, je wat rustiger voelt en je beter kunt concentreren. Wil je meer weten over de medicijnen die er zijn voor ADHD? Begrijp je medicijn beantwoordt vragen die veel kinderen en jongeren hierover hebben. Welke bijwerkingen zijn er? Wat zijn handige hulpmiddelen waardoor je je medicijnen niet vergeet in te nemen? En, hoe praat je met je behandelaar over medicijnen?

Oudertraining

Op een oudertraining leren je ouders wat ze kunnen doen om je te helpen. Zij kunnen er bijvoorbeeld voor zorgen dat alles op een dag op een vaste manier gaat. Tijdens die oudergespreksgroepen kunnen ouders ook van elkaar leren. Ze kunnen tips delen over wat bijvoorbeeld goed werkt bij hen thuis.

Hersentraining of dieet

Er bestaan speciale computerspellen en programma's waarmee je je hersenen zou kunnen trainen. Braingame Brian en Cogmed zijn daar voorbeelden van. Sommige mensen denken dat je met neurofeedback je hersenen kan trainen. Of dat een speciaal dieet zou kunnen helpen. Het is nog niet duidelijk gebleken dat hersentrainingen en diëten echt helpen bij kinderen met ADHD. Voor diëten zijn wetenschappers dat nog aan het onderzoeken. Daarom worden deze hulpmiddelen nu niet geadviseerd, en medicijnen of gedragstherapie wel.

Voor je omgeving

Je brengt veel tijd door op school. Daarom is het belangrijk dat ze daar weten wat er in je omgaat. Ook kan je samen met je ouders kijken hoe ze je op school kunnen helpen. Bijvoorbeeld met een rustigere plek in de klas of kortere opdrachten. Het kan zijn dat je in een ander tempo werkt dan je klasgenoten. Soms is het beter om naar een andere school te gaan, die beter aansluit op wat je nodig hebt. Als je op de middelbare school zit, vind je het misschien moeilijk om je huiswerk te plannen of om op tijd te beginnen met leren voor een toets. Je kunt dan huiswerkbegeleiding krijgen.

Ontdek samen met je omgeving wat voor jou werkt, bij jou past en goed voelt.

Terug naar boven

Na schooltijd zit Lieve het liefst op haar kamer. Muziekje op en lekker knutselen. Of ze gaat knuffelen met haar hond Boef en cavia’s Kruimpie en Sep. Soms speelt ze met een vriendinnetje. Lieve: “Ik heb wel vriendinnen, maar soms raak ik ze ook weer kwijt. Dan willen ze niet meer met mij spelen. Ik denk dat ze mij te druk vinden. Omdat ik ADHD heb. Soms komen vriendinnen na een poosje weer terug. Dan willen ze toch weer vrienden zijn met mij.”

Poederpillen

Vroeger kreeg ik pilletjes voor mijn ADHD. Dat is om rustiger te worden zodat ik op school beter kan werken en minder snel ruzie maak. Die pillen moest ik doorslikken zonder erop te bijten. Mijn moeder mocht er geen poeder van maken. Omdat de pillen dan niet meer werken. Dat vond ik heel vervelend. Gelukkig las ik een keer in BalansKIDS over medicijnen voor kinderen met ADHD die je niet heel door hoeft te slikken. Je mag er poeder van maken en ze bijvoorbeeld door de vla doen. Samen met mijn moeder heb ik aan de dokter gevraagd of ik die poederpillen ook mocht. En dat was goed.

Pesten

Nu vind ik het niet erg meer dat ik medicijnen moet. In groep 4 werd ik wel eens gepest. Dan zeiden sommige kinderen ‘ADHD-kind’ tegen mij tijdens het buitenspelen. Ik vertelde het dan tegen de pleinwacht. Die hield de pestkoppen daarna extra goed in de gaten. Nu zit ik in groep 5 en gebeurt dat gelukkig niet meer.

Terug naar boven

Arno heeft ADHD. Vroeger had hij daar veel last van. Zijn ouders en leraren op school begrepen hem niet. Ze vonden hem een druk en lastig jongetje. Toch is het hem gelukt om psycholoog te worden. Voor zijn werk helpt hij kinderen met ADHD en hun ouders en leraren met goede tips. Daarom is hij een echte Doorzetter!

Toen hij op de basisschool zat, wist niemand dat hij ADHD had. Ook zijn meesters, juffen en ouders niet. Ze werden allemaal vaak boos op hem omdat hij slecht luisterde, brutaal was en niet goed op zijn stoel kon blijven zitten. Arno: “Op de basisschool voelde ik me daardoor vaak verdrietig. Ik had het gevoel dat niemand mij begreep.”

Vrienden

“Op een dag dacht ik bij mezelf: Ik doe het toch nooit zoals het hoort, hoe goed ik mijn best ook doe.” Ik sprak met mezelf af om heel erg mijn best te doen voor de dingen waar ik goed in was en wat minder voor de dingen waar ik nooit goed in zou worden. Zoals gym dus en mooie dingen maken met handarbeid. ” Op de basisschool had Arno wel vriendjes die met hem wilden spelen, maar toch voelde hij zich eenzaam en alleen. “Omdat niemand mijn gedrag begreep.”

Slechte cijfers

Pas toen Arno 24 jaar was en heel veel problemen kreeg, ging hij voor hulp naar een psychiater. Die praatte met Arno en zijn moeder. Ook bekeek de psychiater zijn rapporten van de basisschool. Daarop stonden alleen maar goede cijfers voor rekenen en taal en hele slechte voor zijn inzet en gedrag. Na een paar gesprekken wist de psychiater zeker dat Arno ADHD had. Het was dus niet zijn schuld dat andere mensen zo vaak boos op hem waren geweest. En er was nog iets dat Arno zeker wist. Hij wilde psycholoog worden zodat hij met zijn eigen verhalen en tips andere kinderen met ADHD kon helpen.

Terug naar boven

“Als je anders bent, moet je ook andere oplossingen zoeken.”

Op je 27e ontdekken dat je ADHD en autisme hebt. Het overkwam Elise. Alles ging bij haar altijd trager, ze was veel aan het dagdromen, had vaak een innerlijke onrust en was veel moe. Maar haar schoolresultaten waren goed. “Niemand nam mij serieus toen ik aangaf dat ik dacht dat er iets aan de hand was. Er werd alleen gekeken naar mijn resultaten, niet naar hoeveel ik daarvoor moest doen.”

Verder lezen op NJi.nl

Terug naar boven

Misschien kun je (nog) niet goed lezen en schrijven, of ben je nieuw in Nederland. Dan is informatie over psychische problemen vaak moeilijk te begrijpen. Hieronder zie je een animatie over ADHD. Dat kan helpen. Als je denkt dat je zelf een probleem hebt, of iemand in je omgeving. De beeldverhalen en animaties zijn er in het Nederlands, Arabisch, Turks, Pools, Oekraiëns, Russisch en Tigrinya.

الرسوم المتحركة حول ADHD (Arabisch)

DEHB hakkında animasyon (Turks)

Animacja o ADHD (Pools)

Animacja o ADHD (Oekraiëns)

Animacja o ADHD (Russisch)

ስለ ADHD እነማ (Tigrinya)

Terug naar boven
Ben jij anders?

Voorlichtingsboek voor kinderen met ADHD of een contactstoornis
Yvonne Gerrits-Douma
Kinderen met ADHD of een contactstoornis krijgen vaak te horen dat ze druk zijn of raar doen. Dit boekje is speciaal voor hen geschreven. In Ben jij anders? wordt uitgelegd wat er met hen aan de hand is, welke problemen zij daardoor kunnen tegenkomen en hoe zij hiermee om kunnen leren gaan. Ook geeft het boek opdrachten en richtlijnen voor hun (groeps)opvoeders. Ben jij anders? geeft handvatten voor een betere omgang tussen opvoeder en kind. Voor opvoeders wordt het gemakkelijker om naast het kind te gaan staan, terwijl het voor kinderen gemakkelijker wordt om steun van volwassenen te accepteren. Sociaal-pedagogisch hulpverlener Yvonne Gerrits-Douma is groepswerker in de kinder- en jeugdpsychiatrische kliniek van Accare.

>> Bestel ‘Ben jij anders?’ bij Bol.com

Alle honden hebben ADHD

Kathy Hoopmann
Ontroerend, vol humor en informatie. ADHD wordt in dit boek op een andere, verfrissende manier benaderd, in vergelijking met dieren.

>> Bestel ‘Alle honden hebben ADHD’ bij Bol.com

Chaos

Wil Wevers
Bas heeft ADHD en is daardoor superchaotisch. Op een dag gaat door zijn schuld iets helemaal mis. Zijn vader besluit daarop om met Bas en een aantal van zijn vrienden van Bas te gaan kamperen. Dat gaat ook niet helemaal oke, maar het wordt wel een fantastische week.

>> Bestel ‘Chaos’ bij Bol.com

Een koude douche

Peter Vervloed & Elize Timersma
Op school moet Erik elke dag twee tabletjes slikken om rustig te blijven. Dat mag hij nooit vergeten. Daarom staat er op zijn tafel in de klas een wekkertje om hem te waarschuwen. Erik heeft een hekel aan dat wekkertje. Als er op een dag een invaljuf komt, grijpt hij zijn kans. ‘Ik hoef mijn tabletjes niet meer te slikken,’ zegt hij. ‘Hier is het briefje van mijn moeder.’ Deze leugen zorgt al snel voor problemen. Leesboek voor basisschoolkinderen.

>> Bestel ‘Een koude douche’ bij Bol.com

Ik en mijn ADHD

Blake Taylor
Blake is van jongs af aan hyperactief, impulsief en snel afgeleid. Toen Blake vijf jaar was en probeerde zijn jongere zusje uit haar kinderstoel te duwen, vermoedde zijn moeder voor het eerst dat Blake ADHD had. ‘Ik weet hoe het voelt als je moeder echt kwaad wordt omdat jij leuk in de tuin met een katapult kiezels aan het schieten bent en er per ongeluk een dwars door de glazen schuifdeur gaat.Of dat je vriendje niet opbelt om samen te gaan fietsen, terwijl hij het had beloofd. En raad eens: je bent niet de enige!’

>> Bestel ‘Ik en mijn ADHD’ bij Bol.com

In mijn kop staat alles op zijn hoofd

Sylvia van den Heede

De 13-jarige Fee is druk, zowel van binnen als van buiten. Omdat ze veel gedachten in haar hoofd heeft, vindt ze dat het tijd is om een boek te schrijven over haar leven, Ze vertelt vol overgave en zelfspot in de ik-vorm over haar belevenissen en problemen op school en thuis. Om die problemen sturen haar ouders haar naar een psychiater. Fee geneert zich daarvoor. Is ze gek? Ze begrijpt het allemaal niet zo. Langzaam maar zeker wordt zowel haar als de lezer duidelijk dat ze ADHD heeft, iets waar ze zelf nog nooit van gehoord heeft.

>> Bestel ‘In mijn kop staat alles op zijn hoofd?’ bij Bol.com

Cover van het boek: Druk en dan weer dromerig
Druk en dan weer dromerig

Doeboek voor meisjes met ADHD 8-13 jaar

Jacqueline van de Sande
Kiki houdt erg van bewegen, ze is heel snel en heeft heel veel energie. Ze is grappig en ze vindt van alles leuk! Kiki is ook erg behulpzaam en maakt met iedereen een praatje. Ze ziet en hoort alles om haar heen. Ze is moedig en ze maakt van alles mee. Kiki vindt het niet altijd gemakkelijk om ADHD te hebben, maar soms vindt ze het juist fijn. Meisjes met ADHD kunnen met de verhalen, tips, weetjes, raadsels, puzzels, spelletjes en opdrachten in dit doeboek ontdekken waar ze goed in zijn en wat ze moeilijk vinden. Ze leren positief over zichzelf te denken en zichzelf te accepteren.

>> Bestel ‘Druk en dan weer dromerig’ op Bol.com

Cover van het boek: Nog steeds druk en dromerig
Nog steeds druk en dromerig

Werkboek voor tienermeiden met ADHD

Jacqueline van de Sande
Nog steeds druk en dromerig geeft een kijkje in het leven van Kiki, een tiener met ADHD. Ze kan heel druk zijn én heel dromerig. In dit boek vertelt ze over haar belevenissen, die vaak leuk, grappig en spannend zijn en soms vervelend. Haar leven is nooit saai! In haar dagboek schrijft ze hoe ze zich voelt en wat ze denkt, wat ze goed kan en wat haar moeite kost. Met de korte hoofdstukken, opdrachten en tips in dit boek ontdek je hoe ADHD er bij jou uitziet, waar je goed in bent (jouw kwaliteiten en talenten) en wat je lastig vindt. Het helpt je om te vertellen wat je denkt, voelt en wat je nodig hebt. Je leert om te gaan met de lastige kanten van ADHD en vooral gebruik te maken van je kwaliteiten. Thema’s die aan bod komen zijn onder andere school, vriendinnen, impulsiviteit, plannen, reizen, feesten en drugs en alcohol.

>> Bestel ‘Nog steeds druk en dromerig’ op Bol.com

Terug naar boven
Draag bij aan onderzoek over ADHD-medicatie

Goede communicatie tussen jongeren en hun psychiater bepaalt mede het succes van een behandeling met medicijnen. Het Nivel en het Kenniscentrum onderzoeken hoe de gesprekken over ADHD-medicatie in de spreekkamer verlopen.

Video’s over ADHD

Danique vertelt over haar drukke gedrag

Het Klokhuis feat. Typhoon – De drukte in mijn kop

Wat helpt op school om rustig te worden?

Draag bij aan onderzoek over ADHD-medicatie

Goede communicatie tussen jongeren en hun psychiater bepaalt mede het succes van een behandeling met medicijnen. Het Nivel en het Kenniscentrum onderzoeken hoe de gesprekken over ADHD-medicatie in de spreekkamer verlopen.

Direct hulp nodig?